सगरमाथाको चुचुरोमा देउराली
अरुका समाचार लेख्ने उनै देउराली अहिले भने आपैm समाचार बनेर छाइरहेकी छिन् । गएको जेठ ९ गते अर्थात मे २३ मा ‘प्रथम महिला पत्रकार सगरमाथा आरोहण २०१८’ टिमले विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथामा पाइला टेक्यो । त्यसयता देउरालीसँगै आरोहण टिम निरन्तर सञ्चारमाध्यममा छाइरहेका छन् । हिमाल चढ्न सजिलो छैन । त्यसमाथि विश्वकै सर्वोच्च शिखर सगरमाथा चढ्न अदम्य साहस र आँट चाहिन्छ । साहस भएर भएर मात्र पुग्दैन, खर्चको जोहो पनि ठुलै गर्नुपर्छ । ‘हिमाल चढ्दा सजिलो भनेको मर्न मात्र रहेछ, आरोहणको समयलाई अहिले सम्झदा पनि आङ सिरिङ्ग हुन्छ,’उनी भन्छिन्,‘म एक्लैले सम्भव थिएन, हाम्रो टिमको कारण आरोहण सफल भयो । अहिले बधाई, प्रसंसाहरु पाइरहेको छु, यसले खुशी दिइराखेको छ ।’
.....................................................
सानैदेखि सगरमाथा चढ्ने रहर
सगरमाथाको चुचुरोमा पाइला टेक्ने पहिलो नेपाली महिला हुन्, पासाङ ल्हमु शेर्पा । चुचुरोमा पुगेर फर्कदै गर्दा उनको निधन भएको थियो । नेपाली महिलाहरुको निम्ति पासाङ प्रेरणाकी स्रोत हुन् । साहस र हिम्मतकी प्रतिमुर्ति हुन् । पासाङले २०५० साल बैशाख १० मा सगरमाथाको चुचुरोमा पाइला टेकेकी थिइन् । पछिल्लो युवा पुस्ता उनै पासाङको वीरताको गाथा सुनेर हुर्किएका छन् ।आँटिली देउरालीले पनि सानैदेखि सगरमाथा चढ्ने रहर बोकिन् । उनले सन् २००९ मा नै पृथ्वीको अग्लो ठाउँबाट संसार निकाल्ने प्रयास नगरेको भने होइन । तर, धेरै खर्च लाग्ने भएपछि आफ्नो रहरलाई एउटा कुनामा थन्काइन् । यो बीचमा उनले साहसिक खेलअन्र्तगत पर्ने बञ्जी जम्प, प्याराग्लाइडिङ, र्याफ्टिङ जस्ता सबै अनुभव बटुलिन् । तर, त्यसले चित्त कहाँ बुझ्थ्यो र, उनको लक्ष्य थियो त सगरमाथाको चुचुरोमा पाइला टेक्ने । सन् २००८ मा समावेशी महिला आरोहण टोलीको सफल आरोहणको खबरले उनलाई झनै छटपटि बढाएको थियो । ‘त्यसबेला म कसरी छुटे भनेर लागिरह्यो । २००९ मा सगरमाथा चढिसक्नुभएको इन्द्र वाहिङ राईलाई भेट्न गए, पसा धेरै लाग्ने भएपछि चुपचाप बसे,’उनले सम्झिइन्,‘पत्रकार महिला सगरमाथा चढ्ने कन्सेप्ट रोषा बस्नेतको हो, हामीले टिम बनायौं, र सफलता पनि पायौं ।’
पत्रकार बस्नेतले सन् २०१६ मा महिला पत्रकार सगरमाथा चढ्ने अवधारणा बनाइन् । शुरुमा संख्या १३ थियो । पछि आरोहण गर्ने बेलासम्म टिममा ५ जना मात्र भए । अरु २ जना व्यक्तिगतरुपमा नै चढे । पत्रकार महिला आरोहण टिममा देउराली, चाम्लिङ, रोषा बस्नेत, प्रियालक्ष्मी कार्की, कल्पना मर्हजन र रोजिता बुद्धाचार्य थिए । अहिलेसम्म सगरमाथाको सफल आरोहण गर्ने ३६ जना नेपाली महिलाहरु मात्र पुगेका छन् । ती मध्ये देउराली र उनको पत्रकार महिला टिम पनि पर्छन् ।
...................................
जता जादा पनि नुनको भारी
सगरमाथा चढ्ने अठोट र टिम बनेपछि उनीहरुले सन् २०१७ जुनदेखि निरन्तर १५ महिना तालिम लिए । ड्रिमर्स डेस्टिनेशन ट्रेक एण्ड एक्सपिडेसन प्रालिले उनीहरुलाई वाल क्लाम्बिङ, रोप एक्सेस, रक क्लाम्बिङ तालिम दियो । तालिमकै क्रममा उनीहरु दैनिक १५ केजीको नुनको भारी बोकेर हिड्थे । अरु थप सामानको हिसाब गर्दा देउरालीको २९ केजी पुग्थ्यो । ‘काँध र खुट्टा वलियो होस् भनेर हामी जता हिड्दा पनि झोलामा त्यो भारी बोकेरै हिड्थ्यौं । घरभित्र काम गर्दा पनि बोकेकै हुन्थ्यौं,’देउरालीले भनिन्,‘स्वयम्भुको सिढी चढ्ने र झर्ने गथ्यांै, प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई भेट्न जादा पनि भारी बोकेरै पुग्यौं ।’
सगरमाथातिर पाइला लम्काउनुअघि पत्रकार महिलाहरुको टिमले २०१७ नोभेम्बरमा दोलखाको रोल्वालिङ क्षेत्रको दुई हिमाल राम्दुङ(५,९२५ मिटर) र यलुङ–री(५,६३० मिटर)को सफल आरोहण गरे । यसको लागि उनीहरुले २५ दिनको तालिम लिएका थिए । यी दुई हिमालको आरोहण पछि मात्र उनीहरु २०७५ बैशाख ५ गते सगरमाथाको लागि लुक्लातिर लागे ।
............................................................
तालिम लिदै सगरमाथा चढ्दै
मौषमको अनुकुलता हेरेर बेसक्याम्पबाट टोली सिधै क्याम्प २ मा पुग्यो । त्यहाँ खाना खाएर टोली हिडिहाल्यो । क्याम्प ३ मा एक रात बसेर टोली क्याम्प ४ मा पुग्यो । त्यहाँ एक छिन मात्र बसेर पत्रकार महिला टिमले जेठ ९(मे २३) मा सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको चुचुरो(८,८४८ मिटर)मा पाइला टेक्न सफल भयो । ‘बिहान करिब साढे ७ बजेको थियो, चुचुरोमा पुगेपछि वरीपरि हेरे, हिमालै हिमाल मात्र देखिने । घाम पनि तल देखियो,’उनले त्यो क्षण सम्झदै भनिन्,‘सगरमाथा चढे भन्ने विश्वासै नलाग्ने, पृथ्वीमा होइन अर्के ठाउँमा पुगेजस्तो लाग्यो ।’
........................................................
चुचुरोमा धरान, वावु, अदुवा र कोदो पनि
उनले आफ्नो प्रिय गृहनगर धरानको तस्बिर लगेकी थिइन् । धरानको भानुचोक र घण्टाघर देखिने उक्त तस्बिर चुचुरोमा पुर्याएपछि तस्बिर खिच्ने मौका भने गुमाइनन् । यस्तै, किरात राई जातिको सँस्कारमा आवश्यक पर्ने वावु(चिण्डो), अदुवा र कोदो पनि चुचुरोमा पुर्याइन् । नेपाली राष्ट्रिय झण्डासँगै किरात राई यायोक्खाको झण्डा, राई विद्यार्थी संघको झण्डा पनि चुचुरोमा झहराइन् । ‘धरान त मेरो लागि प्रिय ठाउँ हो, यहाँको तस्बिर पनि पुर्याए, फोटो खिचे,’उनले भनिन्,‘राई समुदायबाट सगरमाथा चढ्ने म पहिलो महिला पनि हुँ, त्यसैले आफ्नो जातिको मौलिक सँस्कार, पहिचान झल्कने सामग्रीहरु पनि चुचुरोमा पुर्याएर चढाएँ ।’
...................................................
शेर्पा साहसी र दयालु पनि
हिड्नै नसकेपछि लाक्पा देउराली भएको ठाउँसम्म फर्किएर आए । अनि मात्र थाह भयो कि उनको अक्सिजन सकिएको रहेछ । हो, त्यही बेला उनले थाह पाइन्, शेर्पाहरु साहसी मात्र भएर विश्वमा कहलिएका होइनन्, अत्यन्तै सहयोगी पनि हुन्छन् । ‘म हिड्न नसकेपछि लाक्पा नुरु फर्किएर आउनुभयो, मेरो अक्सिजन सकिएको रहेछ । उहाँले आफ्नो अक्सिजन मलाई दिएर बचाउनुभयो,’त्यो भावुक क्षण सम्झदै उनले भनिन्,‘क्याम्प ४ सम्म उहाँ विना अक्सिजन नै जानुभयो, त्यो बेला म एकदमै रोएँ । पछि क्याम्पमा पुगेर साथीहरुलाई पनि भने, सबै जना रोयौं ।’
.........................................................
चुचुरो त टेकियो, तर ऋणको भार
उनीहरुले आरोहण गर्दा प्रतिव्यक्ति ३५ लाख खर्च भएको थियो । त्यसबाहेक फोटो र भिडियोको लागि थप १० लाख तिर्नुपर्ने छ । विभिन्न प्रायोजक र नेपाल सरकारबाट ८ लाखसहित ५० प्रतिशत मात्र खर्च जुट्न सक्यो । उनीहरुको आरोहण दलका एक सदस्य क्याम्प २ बाट अस्वस्थ्य भएपछि रेस्क्यु गर्नुपरेको थियो भने देउराली आफै पनि फर्कदा बेसक्याम्पमा आइपुगेर विरामी परिन् । उनलाई पनि हेलिकप्टर मगाएर रेस्क्यु गर्नुपरेको थियो । ‘संघसंस्थाहरुबाट सहयोग जुटाएर र आफैले व्यवस्थापन गरेर भएपनि कम्पनी, गाइड शेर्पाहरुको पैसा त तिर्नेपर्छ,’उनले भनिन् ।
Comments
Post a Comment