शिवजट्टा हाइकिङ(फोटोफिचर)
साथीभाई, आफन्तजनसँग रमाइलो भेटघाट । दशमीको दिन मान्यजनको हातबाट टिका लगाएर आर्शिवाद थाप्ने अनि मिठो परिकार खाने चाड हो दशैं । मधेश आन्दोलन र भरतको अघोषित नाकाबन्दीले यसपालीको दशंैमा सदा झै सबैतिर हर्ष र उल्लास छाएन । इन्धन नभएर सवारी गुडाउन समस्या । ग्याँस नपाएर खाना पकाउनै समस्या । तर, समस्या समस्यैबीचमा पनि दशैं आयो, गयो ।
दशैं हिन्दु धर्मावलम्बीको चाड । म परे किराती । तरपनि हामी घरमा टिका लगाउछौं । मान्यजनकोमा आर्शिवाद थाप्न जान्छौं । यसले नाता, सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउछ । दशैं वहिष्कार गर्ने जनजातिहरुको आफ्नै तर्क होला तर म सद्भावको रुपमा पनि दशैंमा टिका थाप्छु । बहुल समाजमा एक समुदायले अर्को समुदायको भाषा, धर्म, सँँस्कृतिका सम्मान गरेमात्र हाम्रो राष्ट्रियता र एकता वलियो वन्छ ।
शिवजट्टा हाईकिङ टिममा जम्मा ९ जना थियौं । मसँगै पत्रकारद्धय दिनेश गजमेर, सोहन श्रेष्ठ, सविता राई, पारुहाङ, नवराज राई, इन्द्रकला राई, अरुण चापागाई र देवराज लाम्सोङ । हाईकिङ स्वास्थ्यको लागि धेरै फाइदाजनक हो । तर, शहरीया दैनिकीले हिडडुल गर्न नै बिर्साइसक्यो । नजिकै पुग्नु छ भने पनि स्कुटी वा मोटरसाइकलमा जाने गइन्छ । शारीरिक कसरत हुने गतिविधि नै गरिदैन । त्यसैले ज्यान नसुहाउने गरी मोटाउछ । सुगर, प्रेसरजस्तो रोगले युवाअवस्थामै च्याप्छ । अनि, युवायुवती फिटनेशको लागि भन्दै जिमहल तिर धाउछन् । घुम्नको लागि धरान आसपासमा धेरै आर्कषक गन्तव्यहरु छन् । बिहान बेलुकी समय निकालेर गए हुने । तर, हामीलाई त्यसरी जाने फर्सुदै हुदैन । फुर्सद भएपनि हिड्ने इच्छा हुदैन ।
दशैंमा धेरै खाइएछ कि क्या हो । अमरहाट मास्तिर विजयपुर गढीको फेदमा नपुग्दै स्या स्या भइयो । हाम्रो टिमको दुई जना अरुण र देव आइपुगेकै थिएनन् । कोशी राजमार्गको धरान–धनकुटे सडकखण्ड छोडेपछि केही मास्तिर फलामे चौतारोमा सुस्ताउदै पर्खियौं । शिवजट्टा पहिलो पटक साइक्लिङमा जादा सोहन दाई पनि हुनुन्थ्यो । त्यो यात्राको प्रसंग कोट्याउदै हिड्यौं । कसैले सानोमा पिकनिक खान आएको सुनाए । कसैले लोकसेवा आयोगको परीक्षा तयारी गर्न बीच बाटोमा रुख मुनि बसेर पढेको प्रसंग सुनाए । धेरै जनाको धेरै प्रसंग, घटना सुन्दै सुनाउदै हिड्दा बाटो काट्न गाह्रो भएन ।
झरना पुग्ने बेला तीन बर्षअघि हरियो धानबारीमा फोटो खिचेको ठाउँले मलाई मोहित बनाएको थियो । त्यो बेलाको फोटोलाई बेला बेला म फेसबुकमा प्रोफाइल र कभर फोटो बनाइरहन्छु । बाटो ठिक तलतिर धानको बाला लाग्दै गरेर पहेलिदै गरेको धानबारी । वरीपरी हरियाली । ठिक त्यही स्थानमा पुगेपछि यसपाली पनि थुप्रै फोटो खिचियो । शहरमा यस्तो शान्त, हरियाली प्रकृति कहाँ पाउनु र । यसको लागि त फुर्सद निकालेर गाउँघर नडुली हुदैन । निरन्तरको हिडाईले थकान बढ्दै थियो । भोक पनि जाग्दै थियो । गैरीगाउँमा शर्मिला राईले सानो पसल थापेकी रहिछ । त्यही बस्यांै । केहीले गाउँको अग्र्यानिक कोदोको जाडले तिर्खा मेट्ने भइयो । चटपटे पनि बनाउन लगाएर खायौं । झण्डैं पाँच सयको खाजा खाइदियौं । हामी पनि खुशी, साहुनी शर्मिला पनि । उनले पोहोरदेखि पसल थापेकी । शनिबार र आइतबार मानिसहरु बाइक, गाडीमा त्यता घुम्न आउछन् रे ।
शिवजट्टा पुगेपछि यसको धार्मिक महत्वको पक्षबारे बुझ्नु थियो । मन्दिर नजिकै दोकान थापेर बसेका रहेछन् ७३ बर्षीय जमानवीर राई । उनका बाजे पनि त्यही जन्मिएका रे । शिवालय बनाउन उनैले एक कट्ठा जग्गा मन्दिरको नाममा दिएका रहेछन् । मन्दिर चाहि बीपी प्रतिष्ठानका कर्मचारी विकास वस्यालको पहलमा ०६२ साल तिर बनेको । उनका अनुसार हिन्दुका आराध्यदेव शिवले सतीदेवीको शव बोकेर भौतारि हिडे । विस्तारै सतीदेवीको शरीरको सबै अंग पतन भइसकेपछि जब शिव जीको चेत खुल्यो, तब उनले आफ्नो शरीर ज्यादै फोहोर पाए । त्यसपछि भागवान् शिव यही झरनामा आएर नुहाएका थिए । त्यसैबेला उनको कपालको एउटा जट्टा खसेको हुनाले नै शिवजट्टा नाम रहन गएको बुढापाकाहरुको कथन जमानवीरले सुनाए । जट्टा कुण्ड पनि भनिदो रहेछ । ‘पहिला यहाँ जोगीहरु आएर पाल टाँगेर हप्ता, पन्ध्रदिनसम्म ध्यानमा बस्थे’–जमानवीरले भने–‘पहिलापहिला पिकनिक खान मान्छेहरु आइपुग्थे, धरान धनकुटा बाटो खुलेपनि सबै भेडेटार तिर जानथाले ।’
जमानवीरले अर्को रोचक जनविश्वास पनि सुनाए । साउन महिनामा यहाँ आएर नुहाउदा रोगव्याधी हरण हुन्छ । यति महत्वको स्थल भएर पनि बाटो असुविधाले यो ठाउँ ओझेलमा परेको हो । त्यहाँसम्म बाटो पुर्याईदिने हो भने पर्यटकहरु अवश्य पुग्ने थिए । सुविधाजन होटल लज खुल्ने थियो र आर्थिक गतिविधि बढ्ने थियो । सरोकारवाला निकायको ध्यान यसतर्फ कहिले पुग्ने हो ? मन्दिरका पुजारी इन्द्रमान राई विरामी रहेछन् । जमानवीरले बोलाए पनि उठे । अस्वस्थ भए पनि मन्दिरको ढोका खोलिदिएर दर्शन गराईदिए । विरामीलाई लामो कुरा गरेर थप दुःख दिन चाहिन । खाजा खाइसकेपछि खोलैखोला भएर घर फर्कने निधो गर्यौं ।खोलामा स्थानीयले सिम सागको खेती गरेका रहेछन् । ढुंगैढुंगामाथि पानी जमाएर साग उमारेका । सबैले तीस रुपैया मुठाको साग किनेर बोक्यौं । अझ तलतिर माछा मार्दै गरेको समुह भेट्यौ । त्यसलाई दुवाली छेकेको भनिदो रहेछ । ‘साउने खोला उर्लेर आउदा, माछा मार्नु दुवाली छेकेर..’ भन्ने गीत धेरै सुनेको । तर, पहिलो पटक दुवाली छेकेको दृष्य देखे, शिवजट्टा हाईकिङ यसअर्थमा पनि रमाइलो र फलदायी रह्यो ।
......................................
जमानवीर राई(७३), मन्दिरको जग्गादाता
:शिवजट्टाको धार्मिक महत्व छ । प्रचारप्रसार गर्ने हो भने यहाँ पनि धेरै श्रद्धालु भक्तजनहरु आउछन् । पर्यटकहरु घुम्न रमाउन आउछन् । प्रमुख कुरा यहाँ आइपुग्ने बाटो बनाइदिनुपर्छ । यहाँ जसोतसो त मान्छे आइपुग्छन्, तर खाने बस्नेको पनि समस्या छ । बाटो बनाइदिने हो भने यहाँको विकास हुन्छ जस्तो लाग्छ ।...................
इन्द्रमान राई, मन्दिर पुजारी
:म यहाँ पुजारी भएको १२ बर्ष भयो । मन्दिरमा पुजा गर्न मान्छेहरु आउदै आउदैनन् । बाटो खराब छ । यहाँसम्म गाडी आइपुग्दैन । त्यसैले मन्दिर र झरनामा रमाउन पनि आइपुग्दैनन् । कोही कोही मात्र आउछन् । बाटो नै राम्रो बनाईदिन सरकारले ध्यान दिनुपर्छ ।
Comments
Post a Comment