एक बर्षमै पित्तथैलीमा पत्थरी !

 धरान । एक बर्षका बच्चालाई पित्तथैलीमा पत्थरी ! यो खबरले चिकित्सकहरु पनि अचम्मित भए । त्यति सानो उमेरमा पत्थरी नहुने भन्दै कतिपय चिकित्सकहरुले नै पत्याएनन् ।
एक्स रे, भिडियो एक्स रेलगायत प्रविधिहरुबाट जाँच गर्दा मोरङ जिल्ला मृगौलिया ८ गोठगाउँका यमन दुलाललाई पित्तथैलीमा पत्थरी नै भएको पुष्टि भयो । पत्थरीको पुष्टि भएको करिब चार बर्षपछि शुक्रबार उनको धरानस्थित बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा सफल शल्यक्रिया भएको छ । प्रतिष्ठानका शल्यक्रिया विभागका चिकित्सक डा. शैलेश अधिकारीले ल्याप्रोष्कोपी(दुरबिन प्रविधि) विधिबाट साढे चार बर्षीय यमनको पत्थरी झिकेका हुन् । उनको पित्तथैलीबाट चिकित्सकले १४.७ एमएम ढुंगो निकालेका थिए ।
यमनका अभिभावकका अनुसार उनलाई एक बर्षको हुदा नै पित्तथैलीमा पत्थरी भएको पत्ता लागेको थियो । ज्वरो र दुखाईले बेहोस भएपनि बुबा पदम र आमा मिना दुलालले विराटनगरस्थित एक निजी क्लिनिकमा पुर्याए । ‘जाँच गर्दा पत्थरी भएको थाह भयो, डाक्टरले सानै उमेर छ भनेर अप्रेशन गरेनन्, ३, ४ महिनामा एक पटक भिडियो एक्स रे गर्न र जाँच गरिरहन सल्लाह दियो’–यमनका बुबा पदमले भने–‘त्यतिबेला ९.८ एमएम थियो, थुप्रै डाक्टरले यस्तो हुनै सक्दैन, फेरि राम्रोसँग भिडियो एक्स रे गरेर रिपोर्ट ल्याउ पनि भने ।’
आमा मिनाका अनुसार छोरालाई विराटनगरका डाक्टर नारायण बस्नेतले निरन्तर जाँच गरिरहेका थिए, र उनैको सल्लाहमा बीपीमा अप्रेशन गर्न बुधबार आएका थिए । पत्थरी १२ एमएम हुदा नै डाक्टर बस्नेतले अप्रेशन गर्न सल्लाह दिएपनि बुबा पदम वैदेशिक रोजगारीमा गएकाले केही ढिलाई गरेर अप्रेशनमा आएका उनले बताइन् । ‘घरमा अरुले पनि सानै छ भनेर दिएनन्, मलाई पनि डर लाग्यो’–उनले भनिन् । बुधबार बीपीमा बेड भर्ना भएका यमनको शुक्रबार अप्रेशन भएको थियो । अप्रेशन करिब ४५ मिनेट समय लागेको थियो । यमनका बुबा पदम दश दिनअघि मात्रै वैदेशिक रोजगारीबाट घर फिरेका हुन् । यमन स्थानीय ज्ञान ज्योति बोर्डिङमा कक्षा एलकेजीमा पढ्छन् ।
यमनको पित्तथैलीबाट पत्थरी निकाल्ने बीपीका चिकित्सक प्रोफेसर डा. शैलेश अधिकारी आफै पनि यति सानो उमेरमा पित्तथैलीमा पत्थरी भएको देख्दा अचम्मित छन् । खासगरि विवाहित महिलाहरुमा देखिने पित्तथैलीको समस्या सानो बच्चामा हुनु अनौठो घटना भएको उनको भनाई छ । ‘अहिलेसम्म पिसाब थैली, मृगौलामा ८, ९ बर्ष सम्मको बच्चाहरुको स्टोन अप्रेशन गरेको छुँ तर यति सानो उमेरमा त्यो पनि पित्त थैलीमा मैले थाह पाएको छैन’–प्रोफेसर डा.अधिकारीले भने–‘त्यसैले यो बच्चाको केस संवेदनशील लागेर म आफैले नै अप्रेशन गरेको हुँ ।’ यमनलाई कोलेष्ट्रोलबाट भएको जस्तो अनुमान गरेपनि के कारणले भएको भनेर थप अध्ययन गरिरहेको उनले बताए । बालबालिकाहरुमा स्टोनको समस्या बढ्दै गइरहेको भन्दै उनले यसबारेमा अध्ययन अनुसन्धान हुनुपर्नेमा पनि जोडदिए । चिकित्सक अधिकारीका अनुसार यमनको पेटमा एक सेन्टिमिटरको दुई वटा र आधा सेन्टिमिटरको दुई वटा गरि चार वटा प्वाल पारेर दुरबिन प्रविधिबाट स्टोन निकालिएको थियो ।
चिकित्सकका अनुसार मानिसको पेटको दाहिने भागमा पित्त थैली रहेको हुन्छ । कलेजोले पित्त बनाउछ र त्यो पित्तथैलीमा बसेको हुन्छ । पित्तले चिल्लो पदार्थलाई पचाउने काम गर्छ । चिल्लो पदार्थ धेरै खानेलाई पनि यो समस्या देखिन सक्छ । साथै, पुरुषलाई भन्दा बढी फिमेल हार्मोनको कारण विवाहित महिलाहरुमा पित्तथैलीमा पत्थरीको समस्या बढी देखिने गरेको चिकित्सक अधिकारीले बताए । यस्तै, नियमित जस्तो महिलाहरु खाना नखाई वर्त बस्दा पित्तथैली खुम्चदैन र थैलीभित्र रहेको पित्त नै जमेर कडा बस्तु(स्टोन) बन्ने डा.अधिकारीको भनाई छ । ‘उत्तरी भारत र नेपालमा खानेकुरा र वातावरणको कारणले स्टोनको समस्या अत्यधिक भएको देखिन्छ’–उनले भने ।
(२०७० साउन २० गतेको नागरिक दैनिकमा प्रकाशित समाचार)