एमालेमै किन फर्किए मोति सुनुवार ?

संविधानसभा चुनावको पूर्वसन्ध्यामा पार्टी निर्णय एवं प्रक्रियाप्रति असन्तुष्टी जनाउदै राजिनामा दिएका एमाले सुनसरी जिल्ला सचिव मोतिराज सुनुवार बिहिबारदेखि पुनः एमालेमा फर्किए । कार्तिक ११ गते पत्रकार सम्मेलन गरेर पार्टी सचिव पद र साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी उनले राजिनामाको घोषणा गरेपछि सुनसरी जिल्ला र खासगरि क्षेत्र नम्बर १ को राजनीतिक माहौल तात्तिएको थियो ।
उनको राजिनामाले जिल्लामा एमालेलाई धक्का पुगेको र सुनसरी १ मा एमालेको हार हुने जस्ता चर्चाले बजार तात्तियो । एमाओवादीको चुनावी आमसभाको क्रममा अध्यक्ष प्रचण्डसँग होटल कञ्चनजंघामा गोप्य भेटवार्ता गरेका सुनुवार एमाओवादीमा प्रवेश गर्ने हल्ला थियो भने संघीय समाजवादी पार्टीमा प्रवेश गर्ने चर्चाले पनि बजार पिट्यो । पत्रकारले सोधेको प्रश्नमा पनि उनले समाजवादीमा प्रवेश गर्ने झैं संकेत दिएका थिए । यद्यपी, केही दिनपछि निर्णय गर्ने उनले बताएका थिए ।
सुनुवारले पार्टी सचिव र साधारण सदस्यबाटसमेत राजिनामाको घोषणापछि बजारमा मात्रै होइन, सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा पनि निक्कै तात्तो बहस चल्यो । कसैले उनको कदम सही हो भने, कसैले अनेकन गालीगलौज गरे । उनकै पार्टीका नेता, कार्यकर्ताहरुले धोकेवाज, स्वार्थी, बेइमान, अवसरबादी जस्ता तुच्छ शब्द प्रहार गरे । यतिसम्म की पार्टीका नेता, कार्यकर्ताहरुबीच कुनै प्रंसग उठ्यो कि ‘म मोति कमरेड होइन नि !’ भन्दै उनको खिल्ली उडाउने काम पनि भयो । चुनाव आउन तीन सातामात्रै बाँकी रहदाको अवस्थामा आएको राजिनामा प्रकरणले अब उनलाई एमालेमा कुनै ठाउँ छैन, त्यसैले कुनै अरु पार्टीमा जानुको विकल्प उनीसँग छैन भन्ने प्रत्यक्ष, अप्रत्यक्ष धारणा विभिन्न नेता, कार्यकर्ता र व्यक्तिहरुबाट सार्वजनिक भइरहे । अब फेरि एमालेमा प्रवेश गर्नु भनेको उनी सिधिनु हो, चुनाव पछि उनलाई पार्टीले सिधै कारबाही नगरेपनि भुमिकाविहिन बनाउदै जान्छ भन्ने अनुमान गरियो, चर्चाहरु भयो । तर, बिहिबार अचानक ती सबै अनुमानलाई गलत सावित गराउदै राजिनामाका ठिक १० दिनपछि सुनुवारले पार्टीको पदमा पूर्नवहाली भएको विज्ञप्ती निकाले ।
हुन त, भावविह्वल हुदै राजिनामाको घोषणा गरिरहदा पनि एमालेप्रतिको उनको मोह पत्रकारहरुमाझ लुक्न सकेको थिएन । विज्ञप्ती पढ्नुअघि नै आफ्ना कुराहरु राख्ने क्रममा उनको आँखा रसाइसकेको थियो, मानौं कि दुलहीले माइती घर छोड्न लागेको छ । तीसौं बर्षसम्म दुःख गरेको पार्टी छोड्न त्यति सहज पनि थिएन । किनभने, उनीसँग गतिलो राजनीतिक एजेण्डा पनि थिएन । त्यतिबेला पनि उनले पार्टी परित्याग गर्नुको औचित्य पुष्टि गर्न सकेका थिएनन् । पार्टीको निर्णय प्रक्रिया र पद्दतीसँग चित्त नबुझेको बताएपनि पार्टी छोड्नुको उनीसँग कुनै एजेण्डा थिएन, कुनै बिषय थिएन । मात्रै उनको एजेण्डा थियो त पार्टीले सुनसरी १ मा संविधानसभाको चुनावमा बषौंदेखि पार्टी काममा खटेको र आन्दोलनमा सहभागी भएकोलाई टिकट दिएन । केही बर्षअघि मात्रै पार्टीमा प्रवेश गरेका पूर्वपञ्चलाई पार्टीले टिकट दियो । यही बिषयलाई मात्रै पार्टी छोड्नुको कारण बताएर उनले आफ्नै पार्टी भित्रका विराधीहरुले अवसरवादी, पदलोलुप जस्ता आरोपलाई सत्य सावित गरिदिएका थिए । ०६४ सालको संविधानसभा निर्वाचनमा पनि सिफारिश भएर पनि उनले टिकट पाएका थिएनन् । यसपाली पनि प्रत्यक्ष र समानुपातिक दुवैमा सिफारिश भएर पनि उनी दुवै कोटामा पर्न सकेका थिएनन् । त्यसैले, उनको पार्टीसँगको असन्तुष्टी व्यक्तिगत थियो, राजनीतिक एजेण्डासँग्को असन्तुष्टी थिएन । टिकटको लागि सिफारिश भएर पनि नपाउने एमालेकै नेताहरु अरुपनि थिए, तर उनीहरुले हिुन्दु आराध्यदेव शिव जीले कालकुट बिष पिएजस्तरी त्यो असन्तुष्टीलाई आफुभित्रै पचाएर पार्टीमै बसेका थिए ।
राजिनामाको घोषणा गर्दा उनले पत्रकारहरुमाझ भनेका थिए, ‘पार्टी कमिटिलाई राजिनामा पत्र बुझाउछुँ ।’ तर, दश दिन बितिसक्दा पनि उनले पार्टीमा औपचारिकरुपमा राजिनामा पत्र भने बुझाएका रहेनछन् । त्यसबीचमा उनले समाजवादी पार्टीको केन्द्रीय ‘उपमहासचिव’ पदमा र एमाओवादीमा केन्द्रीय समिति सदस्यको लागि ‘बार्गेनिङ’ गरिरहेको पनि कुरा सार्वजनिक हुदै गयो । अघिल्लो निर्वाचनमा सुनसरी १ मा एमाओवादीबाट पराजित हुदै एमालेले आफ्नो पकड क्षेत्र गुमाएको थियो । यो राजिनामा प्रकरणबाट झस्किएको एमाले यस्ता गाईगुईबाट नतर्सिने कुरै भएन । त्यसैले, उनलाई सकेसम्म पार्टीमा फर्काउन र नसके मंसिर ४(चुनाव)सम्म तटस्थ राख्न एमालेका मजदुर नेताहरुलाई खटिए । मजदुर पृष्ठभुमिबाट राजनीतिको मुलप्रवाहमा आएका उनलाई मजदुरहरुले भेला डाकेर पार्टीमा फर्कन दबाब दिए । राजिनामाको घोषणा गरेपनि पार्टीमा औपचारिकरुपमा राजिनामा नबुझाई बसेका सुनुवारको आक्रोश मत्थर हुदै थियो, पार्टीप्रतिको आवेगको ज्वाला सितल हुदै गएको थियो । त्यसमाथि, एमाओवादी र समाजवादी पार्टीबाट उनको ‘डिमाण्ड’लाई राम्रोसँग ‘रेस्पोन्स’ नदिइरहेको उनले बुझिसकेका थिए । राजिनामा प्रकरणको एक सातामा नै उनलाई पश्चाताप लागिसकेको हुनसक्छ । त्यसैले त, कोशी अञ्चल समन्वय कमिटिका सचिव जीवन घिमिरेले एउटा सादा कागजमा हस्ताक्षर गर्दै ‘सुनुवारले उठाएको बिषयमा चुनाव पश्चात छलफल गरिने’ आश्वासन दिदै सचिवको जिम्मेवारीमा फर्कन ‘निर्देशन’ दिएलगत्तै पार्टीमा फर्किए ।
उनको पुनः एमाले प्रवेशले राजिनामा प्रकरणमा जस्तै अनेक टिकाटिप्पणी र चर्चा जन्मायो । स्वागत गर्नेहरुको र गाली गर्नेहरुको ताती लाग्यो । फेसबुकमा लेखिएको स्टाटस र कमेन्ट्सहरु त्यसका साक्षी छन् । चुनावको मुखमा पार्टीको जिल्ला कमिटि सचिव जस्तो गरिमामय र महत्वपुर्ण जिम्मेवारीबाट हठातरुपमा राजिनामा दिने र दश दिन नबित्दै फर्किने असामान्य व्यावहार एवं निर्णयको सहकर्मी नेता र कार्यकर्ता पंक्तिलाई उनले चित्तबुझ्दो उत्तर दिनसकेका छैनन् । र, यसको चित्तबुझ्दो उत्तर नपाएसम्म उनलाई पार्टी नेता, कार्यकर्ता पंक्तिबाट शंकालु नजरले हेरिरहनेछन् । अब पार्टीमा उनको भुमिका कस्तो रहला ? वा उनलाई पार्टीले कस्तो हैसियतमा राख्ला ? धरानमा भएको एमाले सुनसरीको अधिवेशनबाट निर्वाचित पार्टी सचिवको गर्विलो पदको गरिमा फेरि उनले कायम राख्लान् ? वा पार्टीले उनलाई भुमिकाविहिन बनाउदै शुन्यमा पुर्याउछ ? यसको जवाफ मंसिर ४ गतेलगत्तै देखिनेछ । त्यसैमा उनको राजनीतिक भविष्य पनि जोडिएको छ । किनभने, सुनसरीमा बिषेश गरि क्षेत्र नं १ मा एमालेले चुनाव जितेमा पनि सुनुवारले जस पाउने छैनन् तर, चुनाव हारेमा अपजसको भागीदार उनी हुने निश्चित छ ।
यद्यपी, सुनुवारले आफ्ना मागहरुबारे पार्टी नेतृत्वको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको र चुनाव पछि छलफल गर्ने आश्वासन दिएकोले पुनः एमालेमा फर्किएको बताएका छन् । र, उनले बिहिबारबाटै चुनावी अभियानमा सहभागी भएको बताएका छन् ।‘मैले उठाएका बिषयहरुमा पार्टी नेतृत्वबाट ध्यानाकर्षण हुदै कुरा ठिक छ, तर चुनाव पछि गम्भीर छलफल गर्ने व्यहोराको पत्र प्राप्त भयो, त्यसैले आजैदेखि पदीय जिम्मेवारीमा फर्किएको हँु’–बिहिबार सुनुवारले यो पंक्तिकारसँग भनेका थिए । उनले बुझेको पत्र भने पार्टीको आधिकारिक लेटरप्याड थिएन र स्टाम्प पनि थिएन । एमाले कोशी सचिव घिमिरेले आफु पार्टी काममा केही दिनदेखि सुनसरीमा नै भएकोले लेटरप्याड र स्टाम्प प्रयोग गर्न नपाएको तरपनि पत्र आधिकारिक नै भएको बताए । उनले भने–‘उहाँको गुनासाहरु सार्वजनिक भएको थियो, त्यसबारे चुनाव पछि छलफल गर्ने भनेका छौं, पत्र मैले नै हस्ताक्षर गरेको दिएको हँु, आधिकारिक नै हो ।’