छोराको स्मृतिमा ५० लाखको अक्षयकोष

धरान । छोराको मृत्युपछि उनको स्मृतिमा आमा बुबाले के गर्लान् ? पाटी पौवा अथवा चौतारी बनाइदेलान्, या त कुनै संघसंस्थालाई छोराको नाममा केही रकम दान देलान् । यहाँका एक भूपू लाहुरे परिवारले भने आफ्ना कवि छोराको स्मृतिमा साहित्य सेवा मात्रै गरेनन्, जीवनभरको कमाईले ५० लाखको अक्षय कोष पनि स्थापना गरिदिएका छन् ।
उन्नाइस बर्षको युवा उमेरमा नै देहान्त भएका जुझारु कवि विमल गुरुङका मातापिताले भर्खरै मात्र आधा करोड रकम बैंक खातामा जम्मा गरेर अक्षय कोष खडा गरिदिएका हुन् । अल्पायुमा दुर्घटनामा ज्यान गुमाएका कवि विमल धरान १८ निवासी ७० बर्षीय पुर्णबहादुर र ६७ बर्षीय सरस्वती गुरुङका एकमात्र छोरा थिए । दुवैले गत असोज २३ गते कृषि विकास बैंकमा खाता खोलेर अक्षय कोषको रकम जम्मा गरिसकेका छन् । गुरुङ दम्पत्तिले छोराको स्मृतिमा २३ बर्षअघि नै धरान १८, बुद्धचोकमा विमल गुरुङ स्मृति पुस्तकालय स्थापना गरिदिएका थिए । कवि विमलले किनेका र संकलन गरेका सयौं पुस्तकहरु थिए । त्यसलाई नष्ट हुनबाट जोगाउन उनीहरुले पुस्तकालयन स्थापना गरिदिएका थिए । छोराको देहान्त भएको करिब ६ महिनापछि स्थापना भएको पुस्तकालय हाल १० धुर जग्गामा आफ्नै पक्की भवनमा सञ्चालनमा छ । त्यही पुस्तकालयको संरक्षण, व्यावस्थापन गर्न र साहित्य एवं वाङमयको सेवामा लागेका व्यक्तित्वहरुलाई नगदसहित सम्मान गर्ने उद्देश्यले अक्षय कोष स्थापना गरिदिएको पुस्तकालयका अध्यक्षसमेत रहेका विमलका वुबा पुर्णबहादुरले बताए । ‘अक्षय कोषको ब्याजबाट पुस्तकालयको संरक्षण होस, पत्रपत्रिका किन्न, पानी विजुलीको खर्च तिर्न पुगोस भनेर स्थापना गरिदिएका हौं’–साहित्य सेवामा दुई दशक विताइसकेका पुर्णबहादुरले भने–‘यो पुस्तकालय समाजकै हो, हामी रहुञ्जेल त पुस्तकालय चल्ला तर हाम्रो सेख पछि आर्थिक संकट भोग्नु नपरोस, पुस्तौं पुस्तासम्म चलिरहोस् भन्ने उद्देश्य हो ।’
बेलायती सेनामा १५ बर्ष र अवकाशपछि ब्रनईमा थप एक दशक नोकरी गरेर बिताएका भूपू लाहुरे गुरुङले जीवनभरको कमाई र पेन्सनको रकम अक्षय कोषमा जम्मा गर्न कुनै कञ्जुस्याई गरेनन् । एक मात्र छोराको वियोगले विक्षिप्त बनेका पनि गुरुङ दम्पत्तिले विमलले पछ्याएको बाटो(साहित्य)लाई थप फराकिलो बनाउदै साहित्य सेवामा समर्पित हुनुमा नै छोराप्रतिको उचित श्रद्धाञ्जली ठाने । त्यसैले कुनै बेला राइफल समाउने हातले विगत तेइस बर्षदेखि छोराले संग्रह गरेको पुस्तक र पुस्तकालयमा थपिएको पुस्तकहरुको धुलो टक्टक्याउदै र स्याहार्दैमा उनले समय कटाए । अब भने दुई जना कर्मचारी राख्ने उनको योजना छ । अक्षय कोषको ब्याजबाट नै प्रत्येक दुई बर्षमा एक जना साहित्यकार र एक पत्रकारलाई जनही ५० हजार र २५ हजारको पुरस्कार प्रदान गर्न थप गृहकार्य भइरहेको पनि उनले जानकारी दिए । ‘यसैमा हामीलाई सन्तोक मिलेको छ, उसको(छोरा विमल)को आत्मा खुशी होस भनेर नै साहित्य सेवामा लाग्यौं, पुस्तकालय बनायौं’–उनी भन्छन् ।
पुस्तकालयले बर्षेनी कार्तिक १९ गते जन्मजयन्ती तथा स्मृति दिवस मनाउदै आइरहेको छ भने युवा कविता महोत्सव पनि आयोजना गरिरहेको छ । यसपटक भने कार्तिक १९ मा तिहारको भाईटिका परेकोले कार्तिक २३ गते ४३ औं जन्मजयन्ती तथा १९ औं राष्टिय युवा कविता महोत्सव आयोजना गर्यो । त्यही कार्यक्रममा विभिन्न क्षेत्रमा योगदान पुर्याएका व्यक्तित्वहरुलाई अभिनन्दन तथा सम्मान पनि गर्दै आइरहेको छ ।

२०२८ साल कार्तिक १९ गते हङकङमा जन्मिएका कवि विमलले युवा उमेरमा नै साहित्य र दर्शनको गहिरो अध्ययन गरेका थिए । स्वाभिमानी र स्वतन्त्रताप्रेमी यी कविका कविताहरु प्रगतिवादी एवं जीवनवादी छन् । देहान्त हुनुअघि पत्रकारितामा समेत संलग्न उनका रचनाहरु हक्की एवं क्रान्तिकारी पनि छन् । ०४८ वैशाख २४ गते काठमाण्डौंबाट धरान आउने क्रममा धादिङको जुगेपानी भन्ने ठाउँमा दुर्घटनामा परी १९ बर्ष ६ महिनाको उमेरमा उनको निधन भएको थियो । उनकी बहिनी शान्ति हाल पुस्तकालयको संरक्षक छिन् । उनको रचनाहरु समकालीन कविहरुभन्दा उच्चकोटीको भएको समालोचकहरुको भनाई छ । कवि विमलका रचनाहरु दर्जन बढी डायरीमा भेटिएको थियो । ती कविताहरुलाई पुस्तकालयले हालसम्म २ वटा संग्रहमा प्रकाशित गरिसकेको छ भने अरु प्रकाशोन्मुख छन् । कवि विमलको शुरुमा विमलले संकलन गरेको महत्वपुर्ण पुस्तकहरु जोगाउन ध्याउन्नमा स्थापना भएको यो पुस्तकालयमा अहिले ७ हजार बढी पुस्तकहरु संकलित छन् ।